21 EKİM SÜRÜNGEN FARKINDALIK GÜNÜ

Coşkun Bayraktar Doğa Koruma Derneği ve ViaSea Akvaryum olarak, her yıl 21 Ekim'de dünya genelinde kutlanan bu özel günde, sürüngenlerin ekosistem içindeki önemi ve karşılaştıkları tehditler hakkında toplumu bilgilendirerek farkındalığı artırmayı hedefliyoruz.

Üç büyük kitlesel yok oluştan sağ çıkan bu canlılar, 310 milyon yıldan fazla süredir yeryüzünde bulunmalarına rağmen araştırmacılar, bu canların anatomik çeşitlilik düzeyleri, cilt, diş, uzuv ve göz yapısı gibi özelliklerine 10 milyon yılı aşkın bir süreçte ulaştılar.

Sürüngenler (Reptilia), yılanlar, kertenkeleler, kaplumbağalar, timsahlar ve tuataralardan oluşmaktadır. Antarktika hariç her kıtada yaşayan sürüngenler, karasal omurgalılar arasında yer almakta olup günümüzde yaklaşık 10.793 türü bulunmaktadır. (Uetz ve ark., 2018).

Sürüngen Farkındalık

Ekolojik bölge alanı (mor)

Türkiye’de ise 19 tanesi endemik olmak üzere toplam 139 tür yaşamaktadır. Ekolojik bölgeler arasında Doğu Akdeniz kozalaklı-sklerofil geniş yapraklı orman bölgesi, en fazla endemik türü (8 tür, %42,1) içermektedir. Bilim insanları, moleküler düzeyde çalışmaların artması sayesinde, pek çok Anadolu coğrafyasında endemik yeni sürüngen türünü keşfetmeye devam etmektedir. (Kyriazi ve ark., 2008; Kornilios ve ark., 2011; Sindaco ve ark., 2014; Bellati ve ark., 2015).

Ekosistem Dengesi: Sürüngenlerin Hayati Rolü

Bu muhteşem canlılar, (bazı kertenkele türlerinin bir gecede nasıl donup ertesi sabah çözüldüğünü ya da kaplumbağaların nasıl koruyucu zırh geliştirdiğini düşünün!) ekosistemlerin sağlıklı işleyişinde önemli rol oynarlar. Avcı ve av olarak besin zincirinin kritik bir parçasıdırlar. Ayrıca, toprak sağlığına katkıda bulunur ve bazı türler zararlı böceklerin popülasyon kontrolünde de yardımcı olur. Örneğin, yılanlar kemirgen popülasyonlarını kontrol ederek tarım alanlarının korunmasına önemli katkıda bulunmaktadır. İnsan sağlığı için üretilen birçok ilacın hammaddesi yılan zehirlerinden elde edilmektedir.

Sürüngen türlerine yönelik altı önemli tehdit ise; habitat kaybı ve bozulması, istilacı türler, çevre kirliliği, hastalıklar, sürdürülemez kullanım ve küresel iklim değişikliği olarak sıralanmaktadır. (Gibbons ve ark., 2000).

Sürüngenlerin korunması, ekosistem dengesinin sağlanması ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi için büyük bir öneme sahiptir. Bu sebeple, her bireyin doğaya karşı sorumluluk alması hayati bir önem taşımaktadır!

Eğer sürüngenlere ve vahşi doğaya ilgi duyuyorsanız, ViaSea Akvaryum’u ziyaret ederek toplam 109 türden 4613 canlıyı yakından gözlemleyebilir, eğitim ve etkinliklerimize katılarak onlar hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Kaynaklar